Bordeaux in een paar stappen
Hoe leg je een wijngebied uit in een paar simpele stappen? Vooral een complex wijngebied zoals Bordeaux is niet in 1 A4-tje samen te vatten. Toch ga ik een poging wagen om je een beetje wegwijs te maken in deze prachtige Franse wijnregio.
Rive gauche et Rive droite
In de wijnwereld wordt als het om Bordeaux gaat onderscheid gemaakt in de rechteroever en de linkeroever. Het land wordt als het ware in 2-en gesplitst door de rivier de Gironde, die door de stad Bordeaux stroomt.
Stel je staat aan het einde van de rivier Gironde waar deze zich opsplitst in de rivieren Garonne en Dordogne en je staat met je gezicht naar de kust toe, dan is aan je linkerhand de linkeroever en aan je rechterhand de rechteroever. Grofweg gezegd hè, dan is helder waar we staan. Het gedeelte waar je staat heet Entre-Deux-Mers, tussen 2 rivieren in.
De linkeroever
Aan de linkeroever van de Gironde liggen de wijngebieden: Haut-Médoc, Médoc en verder landinwaarts waar de rivier is overgegaan in de Garonne liggen de gebieden Graves met Pessac-Léognan, Sauternes en Barsac. Binnen de (Haut)-Médoc liggen een aantal befaamde wijngebieden: St. Estèphe, Pauillac, St. Julien, Listrac, Moulis, Margaux.
De bodem bestaat uit kiezels en zand, wat zorgt voor een goede drainage. Er wordt aan de linkeroever overwegend veel cabernet sauvignon aangeplant. Sauternes en Barsac zijn appellations voor zoete wijn van sauvignon blanc en sémillon welke een edele rotting hebben ondergaan. Hele bijzondere dessertwijn. Graves (met Pessac-Léognan) is bijzonder omdat hier naast rode ook beroemde witte wijnen vandaan komen.
De rechteroever
Aan de rechteroever van de Gironde ligt Côtes de Blaye voor rode en witte wijnen, volgen we de rivier verder landinwaarts dan gaat deze over in de Dordogne en vind je aan de rechterkant Bourg, Fronsac en het Wereldberoemde Pomerol en Saint-Emillion, maar ook Lalande Pomerol.
Wijnen van de rechteroever worden ook wel aangeduid als Libournais.
De bodem aan deze kant bestaat uit kalkrijke klei en zand, merlot voelt zich wat meer thuis hier en wordt veel aangeplant aan de rechteroever.
Entre-Deux-Mers is het gebied tussen tussen 2 rivieren in en hierbinnen liggen gebieden waar zowel wit, rood als zoete witte wijnen worden gemaakt. Het is een groot gebied met diverse AOC’s zoals Sainte-Croix-du-Mont, Loupiac, Cadillac. Let op met Premières Côtes de Bordeaux: dat is zoete witte wijn!
De Blend
Een rode Bordeaux wijn is meestal een blend en kan bestaan uit de druivenrassen: cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, carménère, malbec, petit verdot.
Een witte Bordeaux wijn is meestal gemaakt van sauvignon blanc maar wordt ook wel geblend met sémillon en muscadelle. De wijn krijgt soms een houtlagering mee en rijpt soms op de eigen dode gistcellen waarbij de wijn regelmatig wordt doorgeroerd (dat heet battonage). In de meeste gebieden wordt rode wijn gemaakt en is de appellation dan ook alleen weggelegd voor rode wijn.
1855 en andere classificaties
In Bordeaux aan de linkeroever draait het met name om 1 heel oude lijst uit het jaar 1855. Er zijn 5 classificaties vastgesteld voor 61 wijnhuizen in de Médoc en is eigenlijk nooit meer gewijzigd. Anders dan Bourgogne waar de wijngaarden een classificatie hebben, hebben in Bordeaux de chateaus een classificatie. De hoogste classificatie is Premier cru Classé en daar staan 5 heel bekende chateaus op, waaronder Château Mouton-Rothschild, Château Latour, Château Lafite Rothschild, Château Margaux. Ook Graves en Sauternes en Barsac hebben ook een classificatie.
Aan de rechteroever zijn er ook cru’s in St.-Emilion te vinden, van laag naar hoog: Grand Cru, Grand Cru Classé en Premier Grand Cru Classé. Pomerol heeft geen classificaties en daar is Château Petrus de beroemdste wijn en tegelijkertijd de duurste wijn uit de Bordeaux.
Bijzondere, gewilde en bijna onbetaalbare wijnen, er is echter zoveel meer dan deze lijstjes. Maar je moet een beetje zoeken en veel proeven.
Wat kan er nog meer op een etiket staan?
AOC Entre-Deux-Mers is voor witte wijn, buiten dit gebied is het Bordeaux Blanc (sec), uitgezonderd de AOC’s die wel wit uit mogen brengen.
AOC Bordeaux is de generieke appellation voor rode wijn die nergens anders onder valt of mag vallen, doordat het bijvoorbeeld niet aan de eisen voldoet.
Côtes de Bordeaux op het etiket? Dat staat voor rode wijn uit Cadillac, Blaye, Castillon en Francs.
Als iemand praat over de satellieten van St.-Émilion dan gaat het om de gebieden uit de omgeving van St.-Émilion en deze appellations mogen het beroemde St.-Émilion achter de gemeentenaam plakken, het zijn: Lussac, Montagne, Saint-Georges en Puisseguin. En zijn meestal vele malen betaalbaarder dan wijn uit St.-Émilion zelf.
Cru Bourgeois is een classificatie voor wijnhuizen uit de Médoc die destijds niet in aanmerking zijn gekomen voor de classificatie uit 1855. En daar zitten pareltjes tussen!
Crémant-de-Bordeaux uiteraard mousserende wijn: een leuke ontdekking!
Er is Bordeaux Rosé maar ook Clairet, deze laatste lichtrode wijn zit een beetje tussen rode en rosé wijn in.
Hoe zit het met de 2de wijn en merkwijn?
Als je iets leest over de tweede wijn van het huis, dan is dit wijn die niet in aanmerking kwam voor de allerbeste wijnen van een huis met een hoge classificatie. Ze bewaren hun beste druiven voor de beste wijnen, maar soms is een (deel van) de oogst wat minder van kwaliteit en daar maakt men dan een tweede wijn van (geloof mij maar: dat is nog steeds een hele goede wijn).
Sommige grote huizen maken ook zogenaamde merkwijn, zoals Mouton Cadet, voor een hele leuke vriendelijke prijs maken zij een prima wijn die je gewoon bij de supermarkt kunt kopen (heel lang geleden bedacht door Baron Philippe de Rothschild voor druiven van een mindere oogst en heeft nu niet veel meer te maken met Château Mouton-Rothschild – maar toch een leuk detail).
Het is mij bijna gelukt, veel info; een korte wegwijzer in de wijnwereld van Bordeaux. Ja, er mist nog redelijk wat informatie. Maar in grote lijnen begrijp je deze regio wat beter en kan je jezelf wat beter oriënteren op het gebied van wijn uit de Bordeaux.