Champagneweetjes

Assemblage

Samenstelling van wijnen uit meerdere oogstjaren of meerdere druivensoorten.

De klassieke assemblage in de champagnestreek is bijna gelijke delen chardonnay, pinot noir en pinot meunier. De samenstelling en verhoudingen is afhankelijk van de stijl van het huis.

Autolyse en sur lie

Bij de 2de gisting op de fles rijpt de wijn op gistcellen, ook wel sur lie genoemd. Tijdens dit proces ontstaan meer aroma’s en de structuur van de wijn wordt voller en ronder. Dit heet autolyse, er ontstaan tertiaire aroma’s zoals toast, brioche, hazelnoot en amandelen.

Blanc de blancs

Champagne gemaakt van alleen witte druiven, meestal alleen chardonnay.

Blanc de noirs

Champagne gemaakt van alleen blauwe druiven, pinot noir en/of pinot meunier.

Capsule

De capsule is een beschermfolie over de kurk en muselet en het bovenste deel kan eenvoudig worden verwijderd om de fles te openen.

Niet te verwarren met het schildje of plaque bovenop de kurk dat in Frankrijk ook wel eens als capsule wordt aangeduid.

Dégorgement

Nadat de tweede gisting op de fles heeft plaatsgevonden en het gistbezinksel is in de flessenhals gezakt worden de flessen omgekeerd in een pekelbad van -20ºC gehangen zodat de het gistbezinksel in de fles bevriest. De kroonkurk wordt losgemaakt en de prop schiet naar buiten, dit heet dégorgement. De datum van dégorgement kan op de fles staan, maar dat hoeft niet.

Gyropalettes

Machinaal champagneflessen draaien en kantelen teneinde het gistbezinksel in de hals van de fles te krijgen. Deze bootst de handmatige remuage na waardoor het proces versneld wordt en binnen een paar weken het gistbezinksel in de hals van de fles is gezakt.

Liqueur de tirage

Mengsel van wijn, suiker en gist dat aan de gebottelde wijn wordt toegevoegd om de 2de gisting op de fles op gang te brengen. Dit heet ook wel prise de mousse. De suiker wordt omgezet tot alcohol en koolzuur. De fles ligt horizontaal en moet minimaal 15 maanden rijpen, voor vintage champagne (met wijn van druiven uit 1 oogstjaar) moet de wijn minimaal 36 maanden rijpen.

Liquer de dosage of liquer d’expedition

Mengsel van wijn en suiker dat wordt toegevoegd aan de champagne na dégorgement. De dosage geeft de hoeveelheid suiker aan dat wordt toegevoegd aan de champagne, dit bepaald de zoetheid en de smaak van de champagne.

Muselet

Is het kapje en ijzerdraadje over de kurk van een champagnefles. In verband met de hoge druk van het koolzuur in de fles is het noodzakelijk om de kurk extra te zekeren met een touwtje of een ijzerdraadje. Het metalen kapje of schildje (in het Frans: plaque, ook wel eens capsule genoemd) wordt vaak beschilderd of een merknaam afgedrukt. Dit is een verzamel-item geworden, er zijn champagnemakers die collecties maken of jubileum uitgave laten maken. In de Champagne streek zijn in veel winkels mappen of lijsten te koop om de mooiste en meest bijzondere schildjes in te bewaren.

Pupitres

Schuine rekken waarin champagneflessen worden gelegd, gedraaid, geschud en steeds schuiner gelegd. Met als doel dat na 2 maanden de fles omgekeerd in de rekken staan met de hals naar beneden en het gistbezinksel in de hals van de fles is gezakt.

Remuage

De champagneflessen die na de 2de gisting op de fles in de openingen van de pupitre worden gezet, worden regelmatig met de hand gedraaid, geschud en gekanteld. Dit proces heet remuage,  degene die dit doet is een remueur.

Reservewijn

Stille wijn uit andere oogstjaren die kan worden gemengd voor een assemblage.

Stille wijn

De droge wijn zonder koolzuur. Stille wijn wordt als basiswijn gebruikt voor champagne.

Vintage

Aanduiding voor champagne van wijn van druiven uit 1 oogstjaar. In het Frans wordt dit ook wel aangeduid als millésime.

Assemblages uit meerdere jaren worden ook wel aangeduid als BSA: brut sans année.

Suikergehalte

Op het etiket van de champagnefles is te lezen wat het zoetheidsgehalte, ook wel de smaak van de wijn is. Met het toevoegen van de liquer de dosage of liquer d’expedition kan de stijl van de champagne worden bepaald. Dit is wettelijk vastgesteld:

Brut nature of zero dosage Beendroog < 3 gr/l restsuiker en geen toegevoegde suikers

Extra brut Beendroog 0-6 gram per liter dosage

Brut Droog 6 – 12 gram per liter dosage

Extra Droog 12 – 17 gram per liter dosage

Sec Enigszins zoet 17 – 32 gram per liter dosage

Demi-sec Gemiddeld zoet 32 – 50 gram per liter dosage

DouxBehoorlijk zoet > 50 gram per liter dosage

Op het etiket

Op het etiket op de champagnefles kan je aan de code de herkomst van de champagne aflezen, er is op het etiket een code opgenomen bestaande uit 2 letters en een identificatie nummer dat door een instantie is toegekend. De letters hebben een betekenis:

RM staat voor récoltant-manipulant. Champagne van een wijnmaker die zijn eigen druiven verbouwd, zelf champagne van maakt en de wijnen zelf verkoopt. Ook wel ‘growers champagne’.

NM staat voor négociant-manipulant. Champagne van een wijnmaker die druiven bij wijnboeren inkoopt.

CM staat voor coopérative de manipulation. De wijnboeren laten het maken en het verkopen van de champagne door een coöperatie doen.

RC staat voor récoltant-coopérateur. Een wijnboer die zijn eigen wijn verkoopt welke is gemaakt bij een coöperatie.

MA staat voor marque d’acheteur of marque-auxiliaire . Inkoper koopt reeds gebottelde champagne in doet er een etiket met eigen merk op (bijv. supermaktketen).

SR staat voor société de récoltants. Dit is een samenwerking van wijnboeren die gezamenlijk hun druiven persen en vinificeren, assembleren en verkopen. Lijkt een beetje op de coöperatie, maar dan in eigen beheer.

ND staat voor négociant distributeur. Een wijnhandelaar koopt als tussenpersoon gebottelde champagne in en voorziet de flessen van etiketten en verkoopt deze aan derden.

R staat voor récoltant. Een wijnboer laat een wijnmaker in loondienst wijn van zijn druiven maken en krijgt de champagne gebotteld terug en verkoopt deze zelf.